«Immigrazioa da gure demokrazien kalitatea neurtzeko ekilorea»

Joan den 2020ko ekainean, Lorenzo Cachón Rodríguez, Madrilgo Unibertsitate Autonomoko Soziologiako katedraduna eta immigrazioan eta arrazakerian aditua, hizlari gisa aritu zen Begirune Fundazioak Eusko Jaurlaritzako Enplegu eta Gizarte politiketako Saileko udal eta foru teknikarien kolektiboarentzat antolatutako prestakuntza batean.

Loranzo Cachónek migrazio-errealitatearen erronkei, migrazio-politikei eta immigrazioarekiko jarrerei buruz hitz egin zuen.

Soziologoak "eraginkortasunez" jokatzeko beharra azpimarratu zuen, "Eraginkortasunik gabe demokrazia ezegonkortzen delako. Errefuxiatuen krisia Europar Batasuneko erakundeen krisia deitu behar zitzaion. Eraginkortasun hori eskubideetan oinarritu behar da. Eskubide horietako bat tratu-berdintasunetik eta diskriminaziorik ezetik abiatuz eta aukera-berdintasunetik abiatuz, hori gabe demokrazia deslegitimatzen baita."

Zergatik jasotzen ditugu etorkinak? Galderaren aurrean, Cachonek argi dauka: "Gogora dezagun immigrazioak gizarte aurreratuak ekonomikoki, sozialki eta demografikoki kaltetzen dituela dioen argudio populista. Hori egitateek erakusten dutenaren kontrakoa da. Immigrazioa behar ekonomikoa eta demografikoa da, eta, gainera, gure gizarteak aberasten ditu. Gure lan-eskaintza da etorkinen etorreraren arrazoi nagusia. XX. mendean espainiarrek Argentinara eta Europara migratu zuten bezala, lan-aukerak dira immigrazioa Euskadira erakartzen dutenak. Aukera horiek gertatzen dira eskulan falta dagoelako eta/edo lan-merkatuko eskaintzaren eta eskariaren arteko desoreka dagoelako. Horrek azaltzen du, halaber, zergatik dauden jatorri batzuk beste batzuk baino gailenagoak Euskadin: etorkin batzuk "etortzen dira", nitxo horiek betetzeko deitzen dira. Hori da, adibidez, zaintzaren sektorean dauden Latinoamerikako emakumeen kasua. Lan-merkatuaren eskaintzaren eta eskariaren arteko desoreka immigrazioari esker konpontzen da. Espainiak, gainerako herrialde garatuek bezala, immigranteen beharrak areagotuko ditu, eta, horregatik, beharrezkoa da hori kontuan hartuko duen politika bat eraikitzea."

Migrazio-politiken erronkei dagokienez, zehaztu zuen: "Migrazio-politikarekin zer egin behar den erantzuten saiatzen bagara, garrantzitsua da hiru irtenbide hauek kontuan hartzea: lehenik eta behin, lan-merkatuaren beharrak ulertzen dituen ikuspegi errealista batetik gidatzea, eta hainbat herrialdek egiten duten bezala, behar horiek modu proaktiboan kudeatzen laguntzea. Espainia berandu doa gai horietan; bigarrenik, Migraziorako Mundu Itunaren 5. helburuari jarraitzea, "Migrazio-bide erregularren eskuragarritasuna eta malgutasuna handitzea" iradokitzen baitu, eta, azkenik, egoera irregularrean dauden etorkinak erregularizatzea. "

Horregatik, "Integrazioaren kudeaketa 3R direlakoen bidez egin behar da: Birbanaketa (Redistribución), Aitorpena (Reconocimiento) eta Ordezkaritza (Representación). Horretarako, eskualde- eta toki-mailak funtsezkoak dira."

Hizlariak "Bizikidetza" ("La convivencia) (2011) testua aipatu zuen erreferentziazko testu garrantzitsu gisa, tokiko eremuak eta hiriek izendatzen dituzten erronkei eta erronkei aurre egiteko moduari buruzko ideia askorekin, gai horietarako aldaketa-eragile gisa, tokian tokikoa azpimarratuz, baina esparru juridikoak eta politikoak duen garrantzia jakinda. Hemen uler dezakegu Migraziorako Euskal Gizarte Planaren eskala eta beharra.

Azkenik, immigrazioarekiko jarreren aurrean, Lorenzok diskurtso berri bat sortzea erabaki du. Adierazi duenez, "Beldur giroa" aldatu egin da beldur nuklearretik, eta duela urte batzuetatik immigrazioan pausatu da, bereziki musulmanen kolektiboetan. Beldur sozial horiek, batzuetan, nolabaiteko "justifikazioa" izan dezakete, biztanleriaren artean emozio indartsuak sortzen dituen enplegua galtzeko beldurrari buruz pentsatzen dugunean bezala. Arrisku handia muturreko eskuinak dira, baita eskuin muturraren politiken kopia eta imitazioa ere."

Hori guztia saihesteko, beste "diskurtso" bat sortu eta sustatu behar da: fake news eta aurreiritziei aurre egin (zurrumurruen aurkako sareekin bezala) eta gure balioak eta agenda islatuko dituzten beste marko batzuk sortu. Soziologoak azpimarratu duenez, "Diskurtso horiek ERAGINKORTASUNEAN eta ESKUBIDEETAN oinarrituta egon behar dute: eraginkortasuna kudeaketan (demokrazia ezarriz) eta eskubideak nazionalekiko berdintasunean (demokrazia legitimatuz). Diskurtso hau eragile askoren bidez eraikitzen da: garrantzi handia dute politikak eta politikariek, gizarte zibil antolatuak, etorkinek eta haien erakundeek, baita akademikoek ere. Diskurtso berri honetarako, emozioa da erabili behar dugun tresna oso indartsua, immigrazio eraginkor eta eskubidedunaren aldeko diskurtsoaren parte izan behar duena."

Alderdia ixtean, Lorenzo Cachónek hausnarketara bultzatzen gaituzten hitzekin utzi gintuen, honako hau gogoraraziz: "Migrazioaren gaiari heltzea neurri egokia da gure balioak eta gure erakundeak haztatzeko:

immigrazioa da gure demokrazien kalitatea, aire demokratikoaren kalitatea eta gure gizarteek dituzten arriskuak neurtzeko ekilorea."

Lorenzo Cachón Rodríguez soziologoa da eta Soziologia eta Zientzia Politikoko Euskal Elkarteko kidea. Madrilgo Unibertsitate Konplutentseko soziologia katedraduna izan da. Bere azken liburuak honako hauek dira: (koeditorea M. Aysa-Lastrarekin) Migrazio segururako, ordenaturako eta erregularrerako Mundu Ituna. "Un modelo para armar" (Hacer, 2019); (koeditorea con M. Aysa-Lastra), "Immigrant Vulnerability and Resilience". "Comparative Perspectives on Latin American Immigrants during the Great Recession" (Springer, 2015); (zuz.) Immigrazioa eta gatazkak Europan: bizikidetza hobea lortzeko ikastea (Hacer, 2011); eta "España inmigrante": Marko diskriminatzailea, lan-merkatua eta integrazio-politikak (Anthropos, 2009).

Gaur egun, Ameriketako Estatu Batuetako arrazakeria sistemikoaren arazoen inguruan lan egiten du.